Akar olarak isimlendirilen genelde çıplak gözle seçilemeyen küçük böceklerden kaynaklanan hastalıklar uyuz olarak isimlendirilir. Bu akarlar hayat sikluslarının bir bölümünde deri içinde yaşarlar ve şiddetli deri lezyonlarına neden olurlar. Akarların bazı türleri kedi ve köpeklerin derisinde normalde bulunup bir belirti oluşturmazlar. Örneğin Demodeks uyuzunun normalde deride bulunup immun yetmezlik halinde hastalık oluşturduğu düşünülmektedir. Uyuz hastalığının bazı türleri zoonoz olup insanlara bulaşabilmektedir. Hayvanlardaki belirtiler uyuzun türü, hastanın yaşına, etken yoğunluğuna göre değişebilmektedir.

Uyuzdan korunmanın en önemli yolu iyi bakım ve beslemedir.

Ülkemizde kullanılan antiparaziterler ilaçlar hakkında ne düşünüyorsunuz? Yeterince etkililer mi?

Ülkemizde kullanılan ilaçlar oldukça etkili olup. kullanılan ürün yelpazesi oldukça geniştir. Hastalığın derecesine ve tipine göre değişmekle birlikte şampuan, yıkama solusyonu, enjeksiyon, damla, sprey, tablet formları olan ilaçlar bulunmaktadır. Bazen bu ilaçlar tek olarak kullanıldığı gibi kombine olarakta kullanılmaktadır.

Bu soru oldukça teknik bir soru. ilaçların nasıl seçileceği ve hangi periyotla uygulanacağı hekimin kararına kalmıştır. İlaçların uygulama yolları ve sıklığı, hastalığın tipine, hastalığın yaygınlık derecesine, hastanın yaşına, hastanın bağışıklık durumuna, hastanın mizacına, ilacın uygulama zorluğuna göre oldukça değişkendir.

Kedilerde notoedres uyuzu, (baş uyuzu) sarcoptes uyuzu, (vücut) otodectes uyuzu (kulak uyuzu) türleri görülmektedir.

Kedilerde Sarcoptes uyuzu karın altında, ayakların içyüzü ve baş gibi vücudun az kıllı veya kılsız bölgelerine yerleşir. Deride önce kızarıklık daha sonra kaşıntı başlar, deri üzerinde kepeklenme, kabuklanma, yaygın kıl dökülmesi ve daha sonraları deride kıvrımların oluştuğu gözlenir. Bazen tüm vücutta kepeklenme oluşur, deri elastikiyetini kaybeder, kaşıntı şiddetlenir, kaşınma nedeniyle deride yaralar oluşur.

Kedilerde oldukça sık görülen ve kulak yollarına yerleşen Otodectes cynotis (kulak uyuzu) hayvanların kulaklarında kahve telvesi gibi kabukların şekillenmesine, kulağın kalınlaşmasına, kulak yolunun kabuk ve koyu kirli renkte bir sıvı ile dolmasına ve şiddetli kaşıntıya neden olmaktadır. Hayvanın kulağını devamlı kaşıması ve kafasını sallaması sonucu kulak kepçesi üzerinde yaralar oluşur, hastalık ilerlerse iç kulak iltihabı meydana gelme riski yüksektir.

Notoedres cati (baş uyuzu )çoğunlukla kedilerde bulunan, kedilerin baş ve kulaklarından başlayarak boyun bölgesine kadar yayılabilen, kaşınma ile ayaklara, ayaklardan vücudun diğer bölgelerine de bulaşabilen bir hastalıktır. Etken öncelikle kulakların iç ve kenar kısımlarına yerleşir sonra kulağın üst kısımlarına, yüz ve gözkapakları ve boyuna doğru yayılır. Etkenin yerleştiği yerlerde önce kıllar dökülür, daha sonra deride kepeklenme ve zamanla deride kalınlaşma, çatlama ve kabuklanmalar meydana gelir. Göz kapaklarına yerleşme durumunda gözkapakları açılmaz, hayvanda şiddetli kaşıntı vardır, hayvan kansızlık ve aşırı zayıflıktan ölür. N. cati tarafından oluşturulan uyuz hastalığına özellikle yavru kedi ve köpeklerin baş bölgelerinde seyrek olarak rastlanır. İnsanlarda da geçici lezyonlar oluşturabilir.

Uyuzun tedavisi günümüzde bulunan ilaçlarla kolay şekilde yapılmakta, demodeks uyuzu dışında yüz güldürücü sonuçlar alınmaktadır.

Evet uyuz hastalığına bağlı ölümler bildirilmiştir.